Çoğumuz DEHB’nin kişinin odaklanma ve düzenli kalma yeteneğini etkileyen tıbbi bir durum olduğunu biliyoruz – peki gerçekten sahip olup olmadığınızı nasıl anlarsınız? Ve zaten bir teşhisiniz varsa, her zaman mı böyleydiniz yoksa DEHB, hormonlarınız değiştikçe mi gelişti? Yetişkinlerde DEHB belirtileri nedir? Başlayalım.
Ne arayacağınızı bilmeniz önemli çünkü yetişkin DEHB semptomları çocukluktan farklıdır. Hiperaktivite, çocukluk çağı DEHB’in önemli bir göstergesi iken, DEHB’li bir yetişkin, dikkati toplamada güçlük, dürtüsellik ve huzursuzluk gibi belirtilerle mücadele eder. Üstelik çocukken DEHB teşhisi almamanız bunun yetişkinlikte olmayacağını garanti etmez.
Her şeyden önce DEHB nedir ve belirtileri nelerdir?
DEHB, dikkati toplama güçlüğü, hiperaktivite ve dürtüsel davranış gibi kalıcı sorunların bir kombinasyonunu içeren bir zihinsel bozukluktur. Neden geliştiği konusunda fikir birliği olmasa da bilim insanları DEHB’i beyin kimyasallarının herhangi bir nedenle farklı çalışmasına bağlıyor. Temel olarak DEHB belirtileri;
- Daha uzun görevleri takip etmemek (veya başlatmamak)
- Diğer görevler veya düşünceler tarafından dikkatin dağılması
- Anında ödül sağlayan risk veya faaliyetler aramak
- Huzursuzluk
- Başkalarının sözünü kesmek (istemeden)
- Düzensizlik
- Zayıf zaman yönetimi
Semptomlar hem yetişkinler hem de çocuklar için benzerdir ancak bunların unsurları yaşlandıkça farklılık gösterir veya değişir. Örneğin, organizasyon sorunları yetişkinlerde en kalıcı semptomdur.
Çocukluktaki DEHB belirtileri, dikkati odaklamakta güçlük çekmeyi içerir. Bu, öğretmenin talimatlarını almamak veya hatırlamamak, ev ödevlerini unutmak, dağınık bir yatak odası, düzensiz olmak gibi görünebilir. Hiperaktif-dürtüsel belirtileri olan çocuklar, okul derslerinde veya evde yemek yerken, hareketsiz oturmakta güçlük çekebilirler.
Yetişkinlerde DEHB belirtileri
Yemek yerken yerinde duramayan o çocuk yetişkinlikte işten işe veya ilişkiden ilişkiye atlayan, telefonu elinde, kitap okuyan ve Netflix izlerken e-postalarını kontrol eden bir kişi gibi görünebilir. Hepinize tanıdık geldi mi?
Huzursuzluk
Yerinde duramamak ve açıkça hiperaktif olmak yerine, yetişkinler içsel bir huzursuzluk duygusuna sahip olabilir. Rahatlamakta zorlanabilirler ve sürekli meşgul bir zihinleri olabilir. Her zaman bir şeyler yapmaya ve sürekli üretken olmaya çalışmak için yönlendirilmiş hissedebilirler. Bu, bir tatilde bile rahatlayamama ve kişinin yoğun aktivite yapması gerektiği anlamına gelebilir.
Organizasyonda sorun
Yetişkinler, her zaman düzensiz olmak yerine, DEHB semptomlarını aşırı telafi etmek için yüksek düzeyde organize olma dönemleri yaşayabilir, ardından bunalmış hissetme ve işleri yapamama dönemleri gelebilir. Birkaç gün sürebilen bu bunalma dönemi, DEHB’li kişilerde organize edilmesi gereken ekstra çabadan kaynaklanabilir.
Zayıf bir zaman duygusu
Yetişkinlerde bu, işlerin ne kadar süreceğini sürekli olarak hafife alarak sık sık gecikmeye neden olabilir. Bir kişi kahve molasını ve trafiğini hesaplamalarına dahil etmeyebilir.
Ayrıca yetişkinlerde DEHB aşağıdakileri içerir
- Strese karşı düşük tolerans
- Dürtüsellik – gereksiz alışveriş yapmak gibi
- Madde kullanım ve alkolizme yatkınlık
- Anksiyete ile mucadele
- Zayıf dinleme becerisi
- Çoklu görev sorunları
- Yıldönümü gibi sevdikleriniz için önemli olabilecek şeyleri unutmak
- Agresif davranışlar
- OKB davranışlar sergilemek -temizlik takıntısı vb.
- Bir şeyi tamamlamada sorun yaşama
- Nesne kalıcılığı ile ilgili sorunlar
- Kısa süreli bellek sorunları
Tanıdık geliyor mu?
Birçoğumuz ara sıra, yukarıda açıklanan şekillerde hissettiğimiz veya hareket ettiğimiz zamanlar yaşarız. Son zamanlarda, insanların yaşadıkları DEHB deneyimlerini anlatan sosyal medya ve web siteleri de dahil olmak üzere yetişkin DEHB konusunda daha fazla kamuoyu farkındalığı oluştu. Burada dikkat etmeniz gereken nokta belirtilerin çoğunu devamlı ve uzun zamandır yaşamanız. Herkes bazen dürtüsel davranabilir, çok içtiği o gecenin sonunda herkes kartını kaybedebilir. Birinin sözünü ısrarla kesmeniz sizi her zaman DEHB yapmaz, bu, karşınızdaki kişi-kişiler ile iletişiminizle ilgili bir strateji olabilir. Strese karşı düşük tolerans, bir anksiyete göstergesi olduğu gibi, anksiyetenin kendisi de bazen DEHB gibi görünebilir. Uykusuzluk semptomları DEHB ile benzerdir. Dikkat dağınıklığı, odaklanamama ve stres. Bu nedenle doğru tanı, tedavi ve desteği almak çok önemlidir
