Yaşam Tarzı

Egosantrik – benmerkezci biriyle uğraştığınızın 5 işareti

Egosantrik benmerkezci

Henüz küçük bir çocukken saklambaç oyunlarında bir direğin arkasına geçtiğimi ve kendi görüş açımı diğerleriyle bir tutup “saklandığımı’ hatırlıyorum. Bu etkisiz saklanma stratejisi hiç kuşkusuz benim gibi tüm çocukların dünyayı egosantrik- benmerkezci bakış açısıyla yorumladıklarının en bariz örneği. Ben onu görmüyorsam o da beni görmüyordur! Ruh bilimcilerin egosantrik-benmerkezci dönem olarak tanımladıkları 3-7 yaş arası, ergenlikte sona erse de bazılarımız bunu yetişkinliğe taşır. Kendini ve diğerini ayırt edememe, daha spesifik olarak, öznel şemaları çözememe olarak tanımlanan egosantrizm – benmerkezcilik yetişkinlikte nasıl mı görünüyor? Başlayalım.

İlk olarak

Piaget’in bilişsel gelişim kuramına göre 3 ile 7 yaş arasındaki çocuklar sembolik düzeyde düşünür ve henüz bilişsel işlemleri kullanmazlar. Çocukların bu aşamadaki düşüncelerini, mantık aşamasından uzakta tanımlayan Piaget, onların fikirlerini dönüştüremediklerini savunur. İsviçreli psikologa göre çocuğun duygusal gelişimi, dünya hakkında deneyimler oluşturmak ve mantıksal düşünceyi kullanabildiği aşamaya gelmekten ibarettir. Bu aşamanın sonunda çocuklar olayları ve nesneleri zihinsel olarak temsil edebilir ve dış dünya ile kendileri arasında bir köprü oluşturabilirler. Terimsel tanımları bir yana bırakırsak Piaget, çocukların bir durumu başka bir kişinin bakış açısından göremediğini ve olayları kendilerini referans alarak değerlendirdiklerini, yetişkinlikte iyi bir hayat için dünyadan doğru perspektif almamız gerektiğini söylüyor.

Egosantrik – benmerkezci birinin portresi

Dünyayı içten dışa görüyoruz – bu herkesin en azından biraz benmerkezci olmasına yol açan bir gerçek. Listedeki bazı örneklerde kendiniz veya diğerlerini görmeniz sizi veya diğerini patolojik yapmaz, tanımların çoğunlukla uç sınırlar için geçerli olduğunu unutmayın.

Spotlight etkisi- hepimizde var olan ve asla tamamen aşamadığımız bir beni merkeze alma biçimi. Bir aptallık yaptığınızda herkesin size baktığını, yere yuvarlandığınızda tüm gözlerin sizde olduğunu, pantolonunuzda leke varsa herkesin o lekeye odanlandığını sandığımız bir davranış biçimi.

Kurallar– diyelim ki ATM’den para çekmek için sıra bekliyorsunuz ve aceleniz var. Bir başkasının önüne geçmek için bir fırsatı değerlendiriyorsunuz. Durumu sadece kendi bakış açınızdan düşünerek kendinize hak veriyorsunuz ‘benim acelem var’ Söylemeye gerek yok, herkesin sizin kadar acelesi var.

Şeffaflık yanılsaması– insanların, belirli bir deneyimde diğerlerinin duygusal durumlarını açıkça görebildiğini sanmasıdır. Örneğin, bir konferansta bir sunum yaparken ne kadar endişeli hissettiğimizi başkalarının görebileceğini düşünebiliriz.

Bilginin laneti– ben lisedeyken matematik öğretmenim Boston mezunu, matematikte yüksek lisans yapmış, üstün zekalı biriydi. Buraya kadar her şey normal işin kötü yanı herkesi kendi gibi sanmasıydı. Matematiği – diğer şeyleri- anlatırken kendisini referans alması açıkça onun çevresindekilerle bilgi düzeyi arasında bir fark olduğunun farkında olmadığının bir göstergesiydi.

Truman effect– bunun neye benzediğini genç bir oyuncunun röportajından alıntı yaparak örneklendireceğim ‘ her zaman iyi görünmeye dikkat ediyorum, evdeyken davranışlarımı kontrol ediyorum aslında hayali bir kameranın beni kayda aldığını varsayarak davranıyorum.’ 

Tanrı inancı– beni merkeze almanın en bariz örneğini tanrı ile ilişkide bulabilirsiniz. Yaratıcı güce inanan ve başkalarının hayatını sınır koyan o kişileri bir düşünün. Cennet-cehennem-tanrı kavramlarının olmadığını düşünen kişilerin dahi olmadığını düşünüp, bunu yok saymak benmerkezciliğin mükemmel bir yansımasıdır. 

Benmerkezci ve narsist aynı şey midir?

Benmerkezci terimi, kendine odaklanan ve kendisininkinden başka bir bakış açısı hayal edemeyen birini tanımladığı için, bunun narsisizm ile aynı şey olup olmadığını merak edebilirsiniz. Bazı paralellikler olsa da, benmerkezci ve narsist kişilikler arasında belirgin bir fark vardır. Narsist insanlar benmerkezcilerden farklı olarak şunları gösterir:

  • Hayranlığa aşırı ihtiyaç
  • Kendini olağanüstü değerli veya önemli olarak görme
  • Hak duygusu, kibir
  • İstediklerini elde etmek için başkalarını manipüle etmek

Benmerkezci ve narsist olmak arasındaki temel fark, narsist olan birinin kendini önemli ve değerli hissetme ihtiyacıyla sürekli olarak başkalarından hayranlık beklemesidir.

Bir cevap yazın

E-posta hesabınız yayımlanmayacak. Gerekli alanlar * ile işaretlenmişlerdir