Çocukluğumuzdan beri içimize işleyen bir mesaj: sıcak havalarda çok su iç, aksi takdirde susuz kalırsın. Peki ama susuz kaldığımı nasıl anlarım? Kimler neden susuz kalır? Ve bu konuda ne yapabilirim?
Basitçe dehisrasyon hem kandaki hem de hücrelerdeki su kaybınının telafi edilmemesini ifade eder. Hidrasyonu sağlamak için çoğu zaman su almak yeterli olsa da şiddetli dehidrasyonda hidrasyon yeterli değildir çünkü kandaki su miktarı azalmış ve ishal şiddetlenmiştir. Dehidrasyonun bir getirisi olan ishal aynı zamanda sıvı kaybının bir nedeni olduğu için, sıvı ile resüsitasyon yapılmadığında sonuçlar yıkıcı olabilir.
Su her yerde
Bir düşünün, sağlık otoriteleri ortalama 70 kilogram ağırlığındaki bir kişinin yarısından fazlasının su olduğunu söylüyor. Bu suyun üçte ikisi hücrelerde, üçte biri hücrelerin dışındadır. Geri kalan suyun %20’si plazmadadır. Toplam vücut su hacmi (hem kandaki hem hücrelerdeki), bir bireyin her gün ne kadar su alıp kaybedebileceği konusundaki büyük çeşitlilik göz önüne alındığında, dikkate değer ölçüde sabittir. Su alımı, çoğunlukla ne kadar ve ne içtiğiniz ve yediğiniz ile açıklanır ve günlük varyasyon, idrar çıkışınızı yöneten böbrek tarafından düzenlenir. Çok miktarda sıvı aldığınızda, vücudunuz artan miktarlarda seyreltik idrardan kurtulmayı göze alır. Ancak minimum miktarda sıvı aldığınızda idrarınız konsantre (koyu sarı) olur ve onu kaybetmeyi göze almaz, idrara çıkmazsınız. Normalden daha az sıklıkta idrar veya az miktarda koyu renkli idrar su içme zamanınızın geldiğine işaret ediyor.
Diğer küçük su kayıpları arasında dışkı, ter ve akciğerler var. Bu nedenle, örneğin ishaliniz varsa veya sıcakta egzersiz yapıyorsanız, daha fazla sıvı içmeniz gerekecektir.
Susuz kaldığımı nasıl anlarım?
Mayo Clinic gerçek bir semptom hissetmeden vücut ağırlığınızın yüzde 3 ila 4’ü kadar suyu kaybedebileceğinizi söylüyor. Duruma göre değişir ama yüzde 5 ila 6’sını kaybettiğinizde hafif dehidrasyon belirtilerini hissetmeye başlayacaksınız.
- ağız kuruluğu dahil susuzluk
- baş ağrısı
- baş dönmesi, özellikle düşük kan basıncı nedeniyle ayakta dururken (hacim kaybının bir sonucu)
- ve çok şiddetli olduğunda, kafa karışıklığı (beynin yetersiz oksijenlenmesinin bir sonucu)
- ağız kokusu
- sıkıştığında cildinizin geri dönmesinin daha uzun sürmesi
- düşük kan basıncı
- kan basıncını korumak için artan bir kalp hızı
- gözler kuruduğu için bulanık görme
Her gün ne kadar su içmeliyim?
Aşırı basitleştirilmiş bir kural: günde sekiz bardak su içmelisin. Peki bu doğru mu? Her gün sekiz bardak su içmeli miyim? Gerçek şu ki; altta yatan sağlık koşullarını göz önünde bulundurmanın ötesinde, bir kişinin su ihtiyacı gıda ve sıvı kaynaklarına, aktivite düzeyine, iklime ve fiziksel özelliklerine göre değişir. Üstelik almanız gereken sıvı, su olmak zorunda da değil. Sağlık uzmanlarının sıvı alımıyla ilgili son yönergesi; yaş, cinsiyet, boy,kilo ve hamilelik durumlarından bağımsız olarak günde en az bir buçuk litre sıvı almamız gerektiğini söylüyor. Çay, meyve suyu, soğuk çay, meyveler, ayran… tüm bunlar almanız gereken sıvı miktarına dahil.