Kilo vermek için bir planınız var, spor salonuna girdiğiniz ve antrenörünüz size mucize bir yağ yakıcıdan bahsetti: L Carnitine! Onun mükemmel bir yağ yakıcı olduğunu, performansınızı olumlu yönde etkileyeceğini hatta beyin kapasitemizi bile arttıran mucize bir takviye olduğunu öğrendiniz. Peki carnitine atfedilen tüm bu şeyler gerçek mi? İşte karnitin nedir gerçekten işe yarıyor mu?
Karnitin Nedir?
Karnitin, et ve hayvansal ürünlerde bulunan esansiyel olmayan bir amino asit türevidir. Hayvansal gıda tüketmiyorsanız karnitin alıp almadığınız konusunda endişelenmenize hiç gerek yok. Çünkü karnitin vücut tarafından da üretilen yani esansiyel olmayan bir amino asittir. Karnitin; yağları enerjiye çeviren mitokondriye yağ asitlerini taşımaktan sorumludur . Basit anlatımıyla karbonhidratı enerjiye çeviren vücudumuzun konveyör bantıdır.
Karnitinin farklı sentezlenmiş formları vardır, bunlar;
- D Karnitin: Karnitin yağ yakım perisi ise, D Karnitinin de onun tembel kardeşidir diyebiliriz. Vücut için aktif olmayan formdaki karnitindir.
- Asetil Karnitin: Beyin fonksiyonlarını arttırdığı kanıtlanan karnitin formudur. Ek olarak bu çalışma Alzheimer hastalığında uzun süreli asetil karnitin kullanmanın hastalık seyrini olumlu yönde değiştirdiğini göstermiştir.
- Propiyonil Karnitin: Vücuttaki nitrik oksit seviyesini arttırarak kan basıncını arttıran karnitin türevidir. Yüksek tansiyon ve ereksiyon sorunları yaşıyorsanız, bu karnitin tam size göre!
- Karnitin Tartarat: Kas iyileşmesini hızlandırdığını ve kas iyileşmesini üzerinde hiçbir etkisinin olmadığını da gösteren farklı çalışma sonuçlarına sahip karnitin türevidir.
Karnitin ile zayıflama: bu mümkün mü karnitin gerçekten işe yarıyor mu?
Kardiyodan önce karnitin patlatma! Klasik bir spor salonu jargonu ve kulağa işe yarar geliyor ancak gerçeği yansıtmıyor. Karnitinin karbonhidratı enerjiye çevirmekle sorumlu bir amino asit olması, onu fazla aldığımızda depolanan yağı parçalayacağı anlamını taşımıyor. Supplement satıcılarının iddialarına rağmen karnitin, kilo verme sürecinde bir süper kahraman rolü üstlenmiyor. Benzer şekilde bir çok klinik araştırma iddiaları güçlendirmekte. Sonuç olarak karnitin zayıflama çabalarınıza kesinlikle zarar vermezken, hücresel düzeyde yağ yakmak, diyet ve egzersiz değişiklikleri olmadan bir fark yaratmaz.
Peki ya beyin fonksiyonlarını artırıyor mu?
Genel olarak sağlıklıysanız zaten muhtemelen yeteri kadar karnitin üretiyorsunuzdur. Ancak bazı çevresel etmenler ve biyolojik yaşımız, karnitin seviyemizin de düşmesine sebep oluyor.
Hayvanlar üzerinde yapılan bazı çalışmalar, karnitin seviyesi düşmüş hayvanlarda karnitin kullanımının beyin hücrelerini hasardan koruduğunu gösterdi. Ancak karnitin seviyesine bağlı olmaksızın fazla alınan karnitinin beyin fonksiyonları üzerinde etkinliğinin olmadığını gösterdi.
Kalp sağlığında karnitinin yeri var mı?
Karnitin hakkındaki efsaneleri artık biliyoruz sıra karnitinin faydaları hakkındaki bilimsel gerçeklerde. 2013 yılında yapılan bir araştırma, karnitinin kalp krizi hastalarının hızla iyileşmesine yardımcı olduğunu buldu. Karnitinin kalp üzerindeki etkinliği vücuttaki nitrik oksit seviyesini düzenlemesiyle ilişkilidir. Buna paralel olarak bilim insanları, karnitinin sağlıklı kalplere nasıl yardımcı olabileceği konusunda hala kararsız.
Tip 2 diyabet için herhangi bir avantaj sağlar mı?
Karnitinin kilo verme üzerindeki etkileri karnitine olan tüm ilgiyi aldığı için, tip 2 diyabet için etkinliği konusunda yeterli çalışma bulunmuyor. Yapılan çalışmalarda da sadeleşen ortak bir payda yok. Bazı çalışmalar karnitinin açlık şekerini düşürdüğünü gösterirken bazıları göstermedi. Bu nedenle bu sorunun ne yazık ki net bir cevabı yok. Ancak sağlık uzmanları doğru dozda alınan karnitinin zarar vermediği konusunda hem fikir.
Kimler karnitin kullanmalı?
Bu sorunun muhtemel cevabı ‘kilo vermek isteyenler’ olması beklenebilir ancak değil. Karnitin takviyesinden yararlanma ihtimali en yüksek olan kişiler;
- Vegan ve vejetaryenler
- Yaşla birlikte karnitin seviyesi azaldığı için yaşlılar
- Alkolikler
- Böbrek hastaları
Sonuç olarak
‘Kilo vermek’ söz konusu olduğunda para kazanmak her zaman için heyecan verici olacaktır. Yetersiz klinik çalışmalarına rağmen bugün artık karnitinin kilo verme üzerindeki etkinliğinin yetersiz olduğunu biliyoruz. Karnitinin vücut tarafından zaten üretildiğini ve fazlasının ne yapacağı ile ilgili yeterli veriye sahip değiliz. Üstelik bazı karnitin türlerinin bazı durumlarda fayda sağladığını ancak her tür karnitinin herkeste aynı sonuçları vermediğini gösteren farklı verilere sahibiz. Kilo vermek söz konusu olduğunda takviye kullanmadan önce iki garanti yöntemi biliyoruz: diyet ve hareket.
Tıbbi nedenlerle karnitin kullanmayı düşünüyorsanız, doktorunuza danışmak her zaman için en doğrusu olacaktır.
